Ngoài thiên nhiên, cây mai tự rụng lá vào mùa Đông và ra hoa vào mùa Xuân. Bởi thế, tiên nhân chúng ta đả lảy hết lá vào tháng chạp âm lịch, để kích thích cho cây mai ra hoa rộ vào dịp tết Nguyên đán.
Hoa mai thường mọc ra từ nách lá, thoạt đầu là một hoa to, gọi là hoa cái, có vỏ lụa (vỏ trấu) bọc bên ngoài. Lúc vỏ lụa bung ra, thì xuất hiện một chùm hoa con, trong khoảng một nụ tới mười nụ, tăng trưởng rất nhanh, độ bảy ngày sau là nở. Trong chùm hoa này, hoa lớn nở trước hoa nhỏ nở sau, tới vài ba ngày mới nở hết. Mỗi hoa bên ngoài có 5 đài màu xanh, bên trong có 5 cánh màu vàng, ở giữa là một chùm nhụy mang phấn màu xậm hơn. Thường hoa nở 3 ngày thì tàn. Ngày thứ nhất, 5 cánh và chùm nhụy xoè thẳng ra rất đẹp! Ngày thứ hai, 5 cánh vảnh lên và chùm nhụy dụm lại. Qua đến ngày thứ ba, 5 cánh bắt đầu rơi lở tở theo chiều gió, hoa tàn. Hoa nào đậu thì bầu noãn phình lớn lên và kết hạt. Hạt non màu xanh, hạt già màu đen, hạt chín rụng xuống đất, mọc lên cây con. Cây con vài ba năm sau mới ra hoa bói lần Ban đầu và cứ thế tiếp diễn, mỗi năm mỗi ra hoa.
Cây mai mỗi năm rụng lá một lần vào cuối mùa Đông (tháng 1 – tháng 2 Dương lịch) và nở hoa vào đầu mùa Xuân, chỉ riêng mai Tứ Qúy là nở hoa quanh quéo năm. Hiện nay nhờ công nghệ lai tạo giống, các nghệ nhân đã cho ra được các giống mai có đa dạng cánh, cánh xếp đa dạng tầng như mai Huỳnh Tỷ, mai Giảo, mai Cúc, mai Cửu Long…và rộng rãi về màu sắc như Bạch Mai, mai Miến Điện, mai Bến Tre, mai Tứ Quý…
kỹ thuật trồng và coi ngó mai ko phức tạp. Tuy thế để có một cây mai theo ước muốn của nguời chơi, ngoài những kỹ thuật thường áp dụng như tỉa cành tạo tán, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh việc trồng và coi ngó mai cần chú ý 1 số điểm sau:
các bạn có thể tham khảo thêm một vài quy trình chăm sóc cây mai vàng ngay tại đây
1- Chuẩn bị đất:
Với những vùng đất thấp cần lên líp rộng 1 – 1,2m, có rãnh thoát nước để mai ko bị úng ngập lúc mưa hay nước ngầm dâng cao làm thối rễ mai. Xới đất cho tơi xốp, nhặt hết cỏ dại và gạch đá.
2- Bón lót:
Đất Dinh dưỡng chuyên trồng mai Better 3 – 5kg trộn phân hữu cơ sinh vật học Better HG01 với lượng 0,3- 0,5 kg cho mỗi hố trồng. Nếu như trồng mai trong chậu cần trộn đất với phân theo tỷ lệ 3 – 4 phần đất, 1 phần phân hữu cơ. Rải một phần phân hữu cơ xuống hố, đặt cây, rải tiếp phân hữu cơ vòng vèo gốc rồi lấp đất, lèn chặt.
3- Tưới nước:
Mùa nắng nên tưới hàng ngày để đất đủ ẩm, mùa mưa cần bảo đảm tiêu thoát nước tốt và chỉ tưới lúc đất khô. Mai trồng trong chậu bốc thoát khá nước nhanh nên cần tưới nhiều lần hơn so với mai trồng trong đất. Chỉ tưới vào sáng sớm hay chiều mát, không nên tưới quá đẫm vào chiều tối vì dễ phát sinh sâu bệnh do độ ẩm quá cao vào ban đêm.
4- Bón phân thúc:
Sau trồng 15 – 20 ngày, rễ mai đã ăn ra lớp đất mới, cần tưới phân thúc bằng cách hòa 15 – 25gam phân Better NPK 16-12-8-11+TE/10 lít nước tưới vào gốc nhằm thúc cho bộ rễ mai vững mạnh mạnh ngay từ đầu. Bón thúc bằng cách rải phân Better NPK 16-12-8-11+TE hoặc NPK 12-12-17-9+TE quanh gốc với lượng 20 – 30 gam/cây. Phối hợp xới đất để vùi lấp phân nhằm giảm bớt thất thoát phân do bay hơi, rửa trôi. Ngày/lần. Sau 3 – 4 tháng diễn ra từ trồng, bón 0,5 – 1 kg phân hữu cơ sinh học Better HG01/cây. Cuối tháng 10 âm lịch cần giảm lượng phân và nước tưới để hạn chế tăng trưởng thân lá, chuẩn bị cho công đoạn phân hóa mầm hoa. Phun phân bón lá Better KNO3 định kỳ 7-10 ngày/lần pha 50-100g/bình 16 lít nước nhằm thúc đẩy mai phân hóa mầm hoa tốt.
Không chỉ có thế cũng còn có các kỹ thuật chăm sóc mai vàng trong chậu mà các bạn tuyệt đối bạn không nên bỏ qua, xem ngay tại đây nhé
5- biện pháp xử lý để mai vàng ra hoa đúng tết:
Cần ứng dụng đồng bộ: Bón phân – Xiết nước – Tuốt lá. Từ đầu tháng 10 âm lịch tránh được bón các loại phân có hàm lượng đạm (N) cao. Từ giữa đến cuối tháng 11 âm lịch, ngừng bón phân vào gốc và tránh được tưới nước để chuẩn bị tuốt lá. Từ 7 – 10 tháng Chạp, giả dụ thấy mai sung sức, đã có nụ to thời tiết dự báo nắng ấm thì mai sẽ nở sớm, Vậy nên đối với mai 5 cánh cần tuốt lá vào khoảng 18 – 20 tháng Chạp. Ngược lại nếu như cây mai không sung sức, mới xuất hiện nụ nhỏ, dự đoán rét kéo dài thì phải tuốt lá khoảng ngày 13 – 16 tháng Chạp. Đối với mai nhiều cánh cần tuốt lá sớm hơn so với mai 5 cánh từ 4 – 6 ngày. Trước khi tuốt lá cần giới hạn tưới nước hai – 3 ngày để lá bắt đầu đanh lại, gân lá nổi lên thì tuốt lá, đồng thời tưới lại thật đẫm và phun phân bón lá Better KNO3. Đúng "tết ông Táo", ví như thấy hoa cái bung vỏ lụa là vững chắc hoa nở đúng tết; ví như hoa cái chưa bung vỏ lụa là mai nở muộn nên cần xiết nước (ngưng tưới), đem phơi ngoài nắng (nếu trồng chậu) sau vài ngày thì tưới thật đẫm trở lại bằng nước ấm (45 – 50 độ C) cùng lúc phun phân bón lá Better KNO3 để thúc đẩy mai nở sớm cho đúng tết. Ví như hoa cái đã bung vỏ lụa trước "tết Ông Táo" thì mai sẽ nở trước tết nên cần phải hòa 10 – 20 gam phân Better NPK 12-12-17-9+TE/10 lít nước để tưới. Đồng thời cần tưới bằng nước lã (có thể cho một ít nước đá vào) và sử dụng lưới bạt che nắng để hãm mai nhằm giúp hoa nở đúng tết. Đối với những năm nhuận, thường mai sẽ nở sớm hơn nên cần kéo dài thời kì bón phân thúc và tưới nước so với những năm thường để thời kì vững mạnh thân lá lâu hơn, giúp mai nở đúng tết. Việc tuốt lá, phun phân bón lá cũng theo nguyên tắc trên. Trong khoảng cuối tháng 11, giả dụ có mưa thất thường thì mai sẽ nở sớm Do vậy cần chủ động nắm bắt dự báo để có thể làm dàn che hay phủ nilon che gốc để hạn chế mưa.
6- bác bỏ mai trong những ngày tết:
Chậu mai phải để nơi thoáng mát, đủ sáng chúng ta không nên để gần quạt hay chỗ có gió lùa vì sẽ manh mối mất nước phổ biến rụng hoa và cả nụ sớm. Không nên để mai chỗ quá tối vì sẽ không đủ ánh sáng cho mai quang hợp, chồi sẽ vươn dài, lá ra nhanh, hoa rụng sớm. Nên giảm thiểu để mai gần bóng đèn có công suất to vì sẽ thừa sáng, nhiệt độ lại cao cũng mai mối nở nhanh, chóng tàn. Ví như là cành mai cắm trong bình cần phải thui gốc ngay sau lúc cắt để giữ nhựa và tránh được vi khuẩn gây thối cành. Thay nước sạch nhiều lần hoặc cho mỗi lít nước 1 viên Aspirin nhằm khắc phục vi khuẩn gây thối cành, tàn hoa.
các bạn có thể xem thêm các loại mai vàng miền bắc ngay tại đây
7- trông nom ngày mai tết:
Sau tết, mai rất mất sức nên cần chuyển mai trong khoảng chậu ra trồng trong đất. Ví như vẫn trồng trong chậu cần phải thay đất mới bằng cách bỏ bớt khoảng 1/3 đất cũ trong chậu, thay bằng đất trồng mai Better mới. Hòa 15 – 25 gam phân Better NPK 16-12-8-11+TE trong 10 lít nước, tưới đều vào gốc mai. Tiếp diễn bón thúc và tưới nước, phun phân bón lá Better KNO3 theo hu kỳ mới như đã nêu như trên.
8- Phòng trừ sâu bệnh:
Các đối tượng đều đặn gây hại trên cây mai có thể nhắc đến:
a. Bọ trĩ (Thrips sp.)
Có thể sử dụng một trong các loại thuốc trừ sâu như sau: Malvate 21EC; Trebon 10EC; Confidor 100SL; Admire 050EC; Regent 5SC, Vimite 10ND; Bifentox 30ND; Virigent 800WG…
b. Nhện đỏ (Tetranychus sp.)
khi phát hiện có phổ quát nhện trên cây có thể sử dụng một trong các loại thuốc: Danitol 10EC; Comite 73EC; Pegasus 500SG; Ortus 5SC; Cascade 5EC;
Nissuran 5EC; Sirbon 5EC; Kelthane 18,5EC…
c. Rệp sáp (Dysmiccocus sp)
Có thể dùng tay giết rệp hoặc khi cần phải có thì dùng một trong các loại thuốc: Pyrinex, Supracide, Polytrin, Monster…
d. Sâu ăn lá (Delias aglaia)
Có thể dùng thuốc trừ sâu như: SecSaigon 5EC hoặc 10EC; Diaphos 5EC; Sagothion 50EC; Padan 95SP; Fastac 5EC,…
đ. Bệnh mốc cam (do nấm Coniothyrium fuckelli)
Nên định kỳ tỉa cành, cắt bỏ các cành bị gẫy hoặc bị bệnh. Sau lúc tỉa cành phun thuốc Daconil, Zineb, hoặc thuốc gốc đồng,…
e. Bệnh gỉ sắt (do nấm Phragmidium mucronatum)
Tỉa bỏ các cành lá bệnh rồi tập kết tiêu huỷ. Bón Phân Hữu cơ sinh học Better HG01 và Better 12-12-17-9+TE để cải thiện sức chống bệnh cho cây. Chỉ tưới nước vừa phải. Phun thuốc Bayfidan, Score, Anvil, Zineb, Carbendazim,…
f. Bệnh cháy lá (do nấm Pestalotia funereal)
Bón phân số đông, ngắt bỏ lá già, lá bệnh, định kỳ phun thuốc gốc đồng và phân bón lá Better KNO3 cho cây.
g. Bện vàng lá do tác nhân bệnh sinh lý
Bón gần như phân lúc có hiện tượng vàng hlá, nên kết hợp phun tưới chế phẩm vi lượng tổng hợp Better chuyên dung cho hoa, cây sẽ mau hết bệnh.
h. Bệnh đốm lá (do nấm Pestalotia palmarum)
sử dụng giải pháp phòng trừ tổng hợp như: mật độ trồng phù hợp để cây mai được thông thoáng, vệ sinh vườn bằng cách cắt tỉa nhặt nhạnh lá bị bệnh tiêu huỷ để hạn chế lây lan, bón phân cân đối, cần cải thiện bón thêm phân hữu cơ sinh học Better HG01 và Better NPK 12-12-17-9+TE giúp cây kháng bệnh. Lúc cây bệnh có thể dùng thuốc hoá học: Viben C BTN, phun ướt đều cả hai mặt lá, cần lập lại 2 – 3 lần, sau 5 – 7 ngày để trị bệnh. Hoặc có thể phun từ 10 – 15 ngày/ lần để phòng trừ bệnh.
i. Bệnh đốm đồng tiền do tác nhân địa y
bạn không nên trồng hoặc bố trí những chậu mai trong vườn quá dày, quá gần nhau, dưới tán lá và gốc cây cần nhận đủ ánh sáng mặt trời. Cần để vườn mai thông thoáng, khô ráo. Bề ngoài mặt liếp để trồng mai (hoặc để đặt chậu mai) theo hình mai rùa, xẻ rãnh thoát nước để nước ko đọng lại trên mặt vườn trong mùa mưa để vườn luôn được khô ráo.
Đối với những gốc mai đã bị đốm bệnh xuất hiện đa dạng, dày đặc, có thể dùng bàn chải cọ rửa sạch những đốm bệnh trên thân, cành.
sử dụng nước vôi hoặc dung dịch thuốc Bordeaux 1% quét lên thân cây vào đầu màu mưa, cũng có tác dụng ngăn chặn bệnh thâm nhập và lây lan. Không những thế bạn có thể sử dụng một vài loại thuốc gốc đồng như Copper – B, Coc 85; Copper – Zinc hoặc Zinccopper… xịt đề phòng lên chỗ thường hay bị bệnh trên thân, cành.
Những kinh nghiệm cần lưu ý:
* Đầu vụ cần làm tốt để không ảnh hưởng cả một vụ mai như dọn cỏ, bón phân, thay đất, tỉa cành, tạo dáng cây cần có tay nghề cao mới làm được.
* Cuối vụ lặt lá mai đúng khi là khâu rất quan yếu. Cần dựa vào tình trạng sinh trưởng, đất trồng, nước tưới, độ tuổi của cây, điều kiện thời tiết khí hậu, mai trồng trong chậu hay trong vườn…
* Những năm thời tiết ko thay đổi, thường lặt lá mai vào rằm tháng 12 âm lịch. Nhưng nếu như thời tiết có sự thay đổi thì tùy theo mức độ nắng hot hoặc lạnh có thể tiến hành lặt lá mai như sau:
– Có nắng hot rộng rãi hoặc có gió chướng mạnh thì mai sẽ nở sớm hơn vì Vậy nên lặt lá mai trễ hơn. Tùy theo kích thước của nụ mai mà có thể lặt lá mai vào khoảng từ ngày 17 – 20 tháng chạp.
– Năm mưa đa dạng và kết thúc muộn, thời tiết tháng chạp lạnh đa dạng, ít gió chướng thì mai sẽ nở trễ hơn, vì Do vậy nên lặt lá mai vào trước ngày rằm tháng chạp, khoảng trong khoảng ngày 10 – 13 an táng chạp tùy theo kích thước nụ mai đã to hay nhỏ.
– Những năm có tháng nhuận hoặc những năm lập xuân sớm thì mai sẽ nở sớm, năm đấy nên lặt lá mai trễ hơn, ngược lại năm lập xuân trễ thì mai sẽ nở muộn hơn, năm đó nên lặt lá sớm hơn.
* Sau tết nguyên đán: nên chăm sóc ngay để cây phục hồi nhanh.
* Trong mùa nắng nên tưới mỗi ngày để đất đủ ẩm, mùa mưa cần đảm bảo tiêu thoát nước tốt và chỉ tưới lúc đất khô. Có thể tưới tràn, tưới phun lên cả thân lá hay tưới rãnh, tưới nhỏ giọt. Mai trồng trong chậu bốc thoát tương đối nước nhanh nên cần tưới phổ biến lần hơn so với mai trồng trong đất. Chỉ nên tưới vào sáng sớm hay chiều mát (khi trời ko quá nắng). Chúng ta không nên tưới quá đẫm vào buổi chiều tối vì rất dễ phát sinh sâu bệnh do ẩm độ ban đêm rất cao.
* Những cây mai trồng ở nơi có đất tốt, lớn mạnh tốt thường nở hoa trễ hơn so với những cây mai trồng ở nơi đất xấu, còi cọc, Cho nên chúng phải được lẩy lá sớm hơn.
* Những giống mai có đa dạng cánh (12 cánh trở lên) thường nở hoa trễ hơn giống mai vàng 5 cánh khoảng 5 – 7 ngày, Vì thế phải lẩy lá sớm hơn.
Theo kinh nghiệm dân gian người ta thường canh ngày lẩy lá mai làm sao để tới ngày 23 tháng chạp nụ hoa bung vỏ lụa (búp vỏ trấu), khi ấy hoa sẽ nở đúng vào Tết. Nếu như tới ngày 23 tháng chạp nụ hoa chưa bung vỏ lụa thì cần sắm cách “đưa” cây mai ra chỗ nắng (nếu có thể được), tưới nước vào buổi trưa hoặc tưới nước hot âm ấm tay. Trái lại nếu nụ hoa đã bung vỏ lụa trước ngày 23 tháng chạp thì tìm cách đưa cây mai vào chỗ râm mát, tưới nước vào sáng sớm.
Trên đây là 1 vài kinh nghiệm cơ bản nên áp dụng và rút tỉa dần kinh nghiệm để giúp cho những cây mai nở hoa vào đúng dịp Tết.